Fot. Daimler Truck

Od lipca 2024 r. wszystkie ciężarówki i autobusy nowo rejestrowane w Unii Europejskiej będą musiały spełniać przepisy aktualnego rozporządzenia General Safety Regulation (GSR). Dla nowych typów pojazdów regulacje te obowiązują już od lipca 2022 r. Rozporządzenie GSR zobowiązuje do stosowania szeregu systemów asystujących kierowcy, celem dalszego zwiększania bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego.

Elektroniczni asystenci pomagają zwłaszcza uniknąć poważnych konsekwencji chwil dekoncentracji, spowodowanych zmęczeniem, stresem lub rozproszeniem uwagi. Korzystają na tym nie tylko kierowcy ciężarówek i autobusów oraz ich pasażerowie, ale także wszyscy inni użytkownicy dróg podróżujący samochodem osobowym, rowerem albo pieszo.
Daimler Truck spełnia powyższe założenia dzięki takim systemom asystującym, jak Active Brake Assist 6, Active Sideguard Assist 2, Front Guard Assist, Active Drive Assist 3 i Traffic Sign Assist. Systemy te tworzą nowe standardy we wszystkich wariantach pojazdów oraz stanowią dodatkowy atut między innymi eActrosa 600 i wszystkich innych modeli ciężarówek marki Mercedes-Benz z napędem akumulatorowo-elektrycznym, a także typoszeregu Actros, a w nim nowej generacji Actrosa L, typoszeregów Arocs, Atego i Econic, pojazdów specjalnych Mercedes-Benz oraz podmiejskich i turystycznych autobusów marek Mercedes-Benz i Setra.

Rainer Müller-Finkeldei, szef działu rozwoju produktów Mercedes-Benz Trucks:
– Unijne przepisy General Safety Regulation to ważny krok na drodze do realizacji celu bezwypadkowej jazdy – czyli naszej Wizji Zero. Konsekwentnie podążamy tą drogą już od dziesięcioleci, a teraz tworzymy nowe wzorce w postaci naszych zmodernizowanych systemów wspomagania bezpieczeństwa. Wszystko to z myślą o jak najskuteczniejszym zapobieganiu wypadkom oraz ochronie kierowców i wszystkich uczestników ruchu drogowego.

Fot. Daimler Truck

Troska o wszystkich użytkowników dróg

Według danych pochodzących ze wspólnotowej bazy danych CARE w ubiegłych latach pasażerowie samochodów osobowych, rowerzyści i piesi stanowili łącznie średnio 70 procent wszystkich ofiar śmiertelnych wypadków z udziałem ciężkich samochodów ciężarowych o masie powyżej 3,5 tony – w tym pasażerowie samochodów osobowych niemal 50 procent ofiar. 12 procent osób, które zginęły w takich wypadkach, znajdowało się w uczestniczących w nich samochodach ciężarowych. Ogółem w ostatnich latach liczba uczestników ruchu drogowego zabitych w tego rodzaju wypadkach znacznie spadła. Podczas gdy w roku 2011 zanotowano w tym obszarze jeszcze 4.586 śmiertelnych ofiar wypadków drogowych, to według najnowszych danych Komisji Europejskiej w 2021 r. ich liczba spadła o ok. 40 procent i wyniosła 2.722. Odpowiada to ok. 14 procentom wszystkich osób zabitych na drogach Unii Europejskiej – od pewnego czasu odsetek ten utrzymuje się zresztą mniej więcej na tym samym poziomie.
Do najczęstszych rodzajów wypadków w całej Unii należą kolizje spowodowane najechaniem na tył pojazdu, zwłaszcza na końcu korka drogowego, niezamierzone zjazdy z pasa ruchu, zderzenia boczne na skrzyżowaniach, kolizje podczas skręcania wynikające z martwego pola oraz wypadki spowodowane błędami przy wyprzedzaniu.

Fot. Daimler Truck

Wkrótce nastąpi dalsze zaostrzenie przepisów prawa

Tym ważniejsze są systemy asystujące kierowcy, które potrafią odpowiednio wcześnie rozpoznawać niebezpieczne sytuacje oraz zapobiegać wypadkom lub przynajmniej minimalizować ich skutki. Zgodnie z rozporządzeniem GSR, od lipca 2024 r. wymagane będą takie systemy jak asystent martwego pola, system ostrzegający przy ruszaniu, inteligentny asystent prędkości, system monitorowania ciśnienia w oponach, asystent cofania z kamerą lub czujnikami oraz system ostrzegania o zmęczeniu i spadku koncentracji kierowcy; a ponadto mechanizm umożliwiający montaż immobilizera alkoholowego.
Od 2026 r. dla nowo rejestrowanych ciężarówek i autobusów obowiązkowy będzie zaawansowany system ostrzegania o spadku koncentracji kierowcy, a od 2029 r. pamięć danych zdarzeń. Konieczne będzie również zapewnienie jeszcze większego bezpośredniego pola widzenia z miejsca kierowcy.

Daimler Truck wyprzedza

Dzięki funkcjom bezpieczeństwa, które w bieżącym roku wchodzą do użytku w ciężarówkach i autobusach Daimler Truck, firma po raz kolejny umacnia swoją pozycję jednego z pionierów w branży: systemy te nie tylko spełniają standardy GSR obowiązujące od 2024 r., ale niejednokrotnie je przewyższają w zakresie swojego działania.
Na przestrzeni ostatnich lat Daimler Truck dowiódł swojej pionierskiej roli w rozwoju mechanizmów bezpieczeństwa, wprowadzając cały szereg systemów. Przykładowo samochód ciężarowy wyposażony w system Active Brake Assist 1 (ABA), wprowadzony na rynek już w 2006 r., mógł po raz pierwszy uruchamiać pełne hamowanie awaryjne w granicach działania systemu. Funkcje tego asystenta hamowania awaryjnego konsekwentnie rozszerzano aż do nadchodzącej szóstej generacji. Kamieniem milowym stał się system ABA 5, dostępny od 2020 r., który także na osoby piesze potrafi reagować już nie tylko częściowym, ale pełnym hamowaniem. W roku 2016 firma była pierwszym producentem samochodów ciężarowych oferującym fabrycznie asystenta martwego pola. Od 2018 r. system Active Drive Assist (ADA) po raz pierwszy umożliwia częściowo zautomatyzowaną jazdę (poziom 2 SAE) seryjnie produkowaną ciężarówką. Natomiast w czerwcu 2021 r. Daimler Truck, także jako pierwszy producent, wprowadził na rynek system Active Sideguard Assist (ASGA) – czyli tzw. aktywnego asystenta martwego pola z funkcją uruchamiania hamulców.
Kluczową rolę w rozwoju tych systemów odgrywa dział firmy specjalizujący się w badaniu wypadków z udziałem pojazdów użytkowych, który od 1972 r. w oparciu o analizy wypadków nieustannie wprowadza w pojazdach kolejne optymalizacje.

270-stopniowa widoczność

Z punktu widzenia efektywności systemów asystujących kierowcy kluczowe znaczenie ma wyposażenie pojazdów w kamery i czujniki. Aby jeszcze lepiej przyczyniać się do zapobiegania wypadkom, Daimler Truck zaprojektował nową platformę elektroniczną, która poprzez tak zwaną fuzję czujników umożliwia łączenie danych z radarów i kamer w celu uzyskania jeszcze szerszego pola widzenia do przodu i na boki. Platforma elektroniczna pozwala na 20-krotne zwiększenie ilości przetwarzanych danych, a łącznie sześć zainstalowanych czujników – cztery boczne radary krótkiego zasięgu z przodu i z tyłu, odpowiednio po prawej i lewej stronie, radar dalekiego zasięgu z przodu pośrodku oraz kamera wielofunkcyjna w przedniej szybie – obejmują teraz kąt 270 stopni wokół pojazdu. Dzięki znacznemu rozszerzeniu kąta widzenia wbudowane systemy asystujące mogą teraz jeszcze lepiej wykorzystywać swoje atuty. Dotyczy to zarówno systemów nowych, jak i modernizowanych.

Active Brake Assist 6 monitoruje wiele pasów ruchu

Dobrym przykładem efektywności techniki 270-stopniowej fuzji czujników oraz naddatkowego spełnienia wymogów rozporządzenia GSR jest system Active Brake Assist 6. Ten najnowszy asystent hamowania awaryjnego firmy Daimler Truck – reagując na użytkowników drogi przecinających tor jazdy, nadjeżdżających z naprzeciwka lub poruszających się na tym samym pasie ruchu – potrafi teraz w sposób zautomatyzowany wykonać pełne hamowanie i zatrzymać pojazd z prędkości do 60 km/h – w przypadku ABA 5 było to 50 km/h. Przepisy GSR wymagają rozszerzonej reakcji na pieszych i rowerzystów dla nowych ciężarówek i autobusów dopiero od 1 lipca 2026 r. Na stojące pojazdy system reaguje hamowaniem i zatrzymaniem pojazdu tak jak dotąd – przy prędkościach do 80 km/h.
Kolejnym atutem ABA 6 jest funkcja monitorowania wielu pasów ruchu na odległość do 250 metrów, umożliwiająca jeszcze lepsze rozpoznawanie niebezpieczeństw. Dzięki niej system potrafi zareagować na sytuacje krytyczne oraz na poruszające się i nieruchome obiekty – w tym na przykład w typowych na autostradzie sytuacjach na zakrętach. Jednocześnie technika radarowa gwarantuje zazwyczaj wysoką dostępność systemu nawet przy słabej widoczności.

Active Sideguard Assist 2 „widzi” więcej po stronie kierowcy

Kolejnym potwierdzeniem tego, jak bardzo wyposażenie pojazdów w sześć czujników i związany z tym szerszy kąt widzenia zwiększa bezpieczeństwo na drodze, jest system Active Sideguard Assist drugiej generacji (ASGA 2). Monitoruje on ruch drogowy zarówno po stronie kierowcy, jak i po stronie pasażera, a jego dwustopniowy system ostrzega kierowcę przed potencjalnymi zagrożeniami, umożliwiając odpowiednio szybkie zażegnanie krytycznej sytuacji na drodze. Monitorowana strefa z boku pojazdu po stronie pasażera i po stronie kierowcy ma szerokość 4,25 metra (dotąd 3,75 metra po stronie pasażera). Strefa ostrzegania, aktywna do prędkości 30 km/h, obejmuje maksymalnie 30 metrów za i siedem metrów przed pojazdem. Ponadto, w przypadku braku odpowiedniej reakcji kierowcy na dźwiękowe i wizualne ostrzeżenie dla strony pasażera, system (do prędkości 20 km/h) uruchamia zautomatyzowane hamowanie aż do zatrzymania pojazdu. Również dzięki tej funkcji system wykracza poza wymogi rozporządzenia GSR, które w przypadku asystenta martwego pola wymaga jedynie wyemitowania ostrzeżenia w razie potrzeby. ASGA 2 wyposażono również w inteligentny system ostrzegania podczas zmiany pasa ruchu w zależności od pozycji zajmowanej na pasie ruchu. Wspiera on kierowcę obustronnie przy zmianie pasa ruchu.

Front Guard Assist monitoruje przestrzeń przed pojazdem

W natłoku codziennych obowiązków łatwo może dojść do sytuacji, w której kierowca uruchomi silnik lub ruszy spod świateł ze wzrokiem skierowanym dalej przed siebie i natychmiast przyspieszy. Może to mieć przykre konsekwencje, jeśli bezpośrednio przed ciężarówką lub autobusem znajdą się niechronieni uczestnicy ruchu drogowego, np. piesi lub rowerzyści. Oferowany przez Daimler Truck nowy system Front Guard Assist może być pomocnym narzędziem ułatwiającym zapobieganie wypadkom w takich sytuacjach. Jest to system monitorujący przestrzeń przed pojazdem i wspierający kierowcę podczas postoju, ruszania oraz na skrzyżowaniach. Po wykryciu przed pojazdem nieruchomych lub poruszających się obiektów, podczas jazdy z prędkością do 15 km/h, system dwustopniowo ostrzega kierowcę o zagrożeniach. Dzięki technice 270-stopniowej fuzji czujników obejmuje on swym działaniem strefę martwego kąta przed pojazdem, od 0,8 metra do ok. czterech metrów na całej szerokości pojazdu.

Active Drive Assist 3 jeszcze lepiej obsługuje jazdę częściowo zautomatyzowaną

Kolejne udoskonalenia objęły także system Active Drive Assist (ADA), który jako pierwszy od 2018 r. umożliwia półautomatyczną jazdę (poziom 2 SAE) seryjnie produkowaną ciężarówką. W czerwcu 2021 r. wprowadzono drugą generację ADA, rozszerzoną o funkcję awaryjnego zatrzymania pojazdu. Natomiast ADA 3 dodatkowo jeszcze lepiej wspiera kierowcę we wzdłużnym i poprzecznym prowadzeniu samochodu ciężarowego. Najważniejszą nowością jest funkcja kierowania awaryjnego: gdy ASGA 2 zasygnalizuje niebezpieczeństwo kolizji podczas zmiany pasa ruchu, system ADA 3 może aktywnie wykonać skręt w przeciwnym kierunku, aby zapobiec zjechaniu pojazdu z pasa ruchu. Podobnie jak poprzednia generacja systemu, ADA 3 potrafi w sposób zautomatyzowany utrzymywać odległość, przyspieszać i kierować, o ile spełnione są niezbędne warunki systemowe, takie jak wystarczający promień zakrętu czy dobrze widoczne oznaczenia pasów ruchu. Jeżeli kierowca zbyt mocno zbliży się do poprzedzającego pojazdu, system może samoczynnie wyhamować ciężarówkę aż do osiągnięcia ustawionego wcześniej odstępu. Gdy następnie odległość od poprzedzającego pojazdu znów będzie wystarczająca, system ponownie przyspieszy do ustawionej prędkości. Jeżeli system wykryje, że podczas jazdy kierowca zaprzestał ingerowania w proces prowadzenia pojazdu, na przykład z powodu problemów zdrowotnych, może wyhamować łagodnie aż do zatrzymania pojazdu, bądź zainicjować zatrzymanie awaryjne.

Traffic Sign Assist rozpoznaje znaki drogowe w czasie rzeczywistym

Traffic Sign Assist to kolejny system asystujący Daimler Truck, który wykracza poza wymogi GSR. Podczas gdy regulacje Unii Europejskiej przewidują ciągłe wyświetlanie ograniczeń prędkości obowiązujących dla pojazdu oraz ewentualne ostrzeganie w przypadku ich przekroczenia, ten system rozpoznaje również zakazy wyprzedzania i znaki je znoszące, a także znaki ostrzegawcze oraz wyświetla dwa ostatnie znaki na kokpicie (Multimedia-Cockpit lub Classic-Cockpit). Dzięki inteligentnemu połączeniu danych z kamer i map, Traffic Sign Assist dodatkowo wspomaga kierowcę stałym wskazaniem ostatniego ograniczenia prędkości obowiązującego dla ciężarówki, co z kolei ułatwia przestrzeganie dozwolonej prędkości. W ten sposób można uniknąć mandatów i grzywien za nieprzestrzeganie ograniczeń prędkości. Gdy pojazd przekracza dozwoloną prędkość, rozlega się sygnał ostrzegawczy. W systemie zastosowano także oprogramowanie OCR (ang.: Optical Character Recognition, optyczne rozpoznawanie znaków), które „odczytuje” ograniczenia czasowe zawarte w odpowiednich przepisach. Wysoka moc obliczeniowa i wbudowane czujniki w kombinacji z systemem GPS dostarczają w czasie rzeczywistym dokładnych danych, umożliwiających precyzyjne ustalenie pozycji pojazdu i rozpoznanie jego otoczenia.

Inne systemy dopełniają pakiet zwiększający bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo w ruchu drogowym zwiększają w końcu takie elementy wyposażenia, jak kamera cofania zapobiegająca zderzeniom podczas manewrowania czy podłączania naczepy, system monitorowania ciśnienia w oponach wydłużający żywotność ogumienia i obniżający zużycie paliwa, asystent wspomagania koncentracji, który ocenia stopień zmęczenia kierowcy, a także możliwość doposażenia pojazdu w immobilizer wrażliwy na alkohol.
W zamyśle Daimler Truck wszystkie systemy asystujące oferowane w całej gamie produktów mają w granicach swoich możliwości systemowych zapewniać kierowcom najlepsze możliwe wsparcie i odciążać ich podczas jazdy. Jednak bez względu na to, jak dobre one są, nie mogą znieść ograniczeń wynikających z praw fizyki. Dlatego ‒ także zgodnie z przepisami prawa ‒ to zawsze na kierowcy spoczywa pełna odpowiedzialność za bezpieczne prowadzenie ciężarówki. (red)